Srpska pravoslavna crkva i vjernici slave u nedjelju 24. novembra Svetog mučenika Stefana Dečanskog, dok se u narodu se ovaj praznik naziva Mratindan.
Sveti mučenik Stefan Uroš Treći Nemanjić poznat kao Stefan Dečanski, sin je kralja Milutina i otac cara Dušana i smatra se jednom od najtragičnijih ličnosti u lozi Nemanjića. Njegova nesrećna sudbina počela je još od njegove mladosti kada ga je otac Milutin oslijepio i poslao u zatvor u Carigrad.
Iako slijep, on je izazvao veliko divljenje mnogih sa svojom mudrošću i krotkošću, da bi pet godina nakon što je proveo kao zatočenik u Carigradu, prema učenju pravoslavlja, doživio da mu se javi sveti Nikola i vrati mu vid.
Zato je ovaj praznik zavjetni dan za sve koji boluju od očnih bolesti. Iz velike zahvalnosti Stefan je sagradio manastir Dečani, koji je jedna od najljepših građevina vizantijske umjetnosti i srednjovijekovne arhitekture na našim prostorima.
Stefan je proširio granice Srbije na uštrb Vizantije, i od nje stvorio najmoćniju silu na Balkanu. Pod nejasnim okolnostima, Postavši žrtva dvorskih spletki, skinut je sa prestola i ubijen od strane svog sina Dušana Silnog 24. novembra 1331. godine. Njegove mošti sada počivaju u zadužbini ispod Prokletija kod Peći.
Ipak, veliki broj porodica u Srbiji slavi Svetog Stefana Dečanskog kao krsnu slavu, ali je u narodu poznatija kao Mratindan, po Svetom Martinu, koji se nekada proslavljao na ovaj dan, dok crkvenom odlukom nije pomjeren i obilježen kao slava posvećena srpskom kralju. Nije rijetko da se i danas širom Srbije čuje “Sveti Mrata, snijeg na vrata”, kojom je označen početak hladnog i snježnog perioda godine, piše Ona.
Prema narodnom vjerovanju Sveti Mrata je zaštitnik vukova i danas ih saziva i određuje koliko ovaca kojem domaćinu smiju da pojedi tokom zime pa se na taj dan ovce i stoka ne izvode iz torova i štala.
Na Mratindan ništa se ne daje iz kuće, ne prede se vuna niti se šta pere, a ne rade ni obućari i krojači. U nekim krajevima Srbije domaćin preuzima sve kućne poslove na sebe kako bi porodica imala dobru godinu. Ako odbije da to uradi godina će im biti loša.
Srpska pravoslavna crkva tog dana proslavlja i Svetog velikomučenika Minu. Po zanimanju vojnik, kao istinski hrišćanin, napustio je vojsku i otišao u planinu. Poslije nekoliko godina se vratio i pred okupljenima objavio svoju vjeru u Hrista. Mučen je i na kraju posečen mačem, oko 304 godine. Nad njegovim moštima u Aleksandriji je sagrađena crkva.
